Coğrafya Notları

 Karadeniz ve Akdeniz dağları kıyıya paralel;Ege de kıyıya diktir.

· Dönenceler arasındaki her yer yılda 2 kez dik açıyla alır

· doğudaki bir noktanın yerel saati daima batıdaki bir noktadan daha ilerdedir. Doğudaki noktada güneş, batıdakine göre daha erken doğup daha erken batarken; batıdakinde ise daha sonra doğar ve batar

· Ekvatordan kutuplara gidildikce tuzluluk orani azalir yanlis yazdin herhalde ormegin akdeniz karadenizden tuzludur

· Ekvatordan kutuplara gidildikçe, izdüşüm alanları azalır.

· iki ülkenin dogu ve bati genişlikleri aynı olmasına rağmen birinde tek yerel saat digerinde birden fazla yerel saat kullanılıyor ise bunun sebebi iki ülke arasındaki meridyen sayısı farklarındadır

· Kalıcı kar sınırı enleme göre değişir.ekvatora yakın yerlerde dağlık alanlarda,kutuplara yakın yerlerde deniz seviyesin yakındır.

· Bir yerin yağışı fazla olmasına rağmen suya daha fazla ihtiyacı varsa ve kuraklık oluyorsa buharlaşma fazla olduğu içindir.

· İklim;tarim ürünü çeşidine,toprağın yapısına,bitki örtüsü veçeşidine,akarsuların akımı-rejimi-hızı ve tipine,ekonomik etkinliklere,yerleşme şekline,ev tiplerine,,turizme,nüfusun az-çok-dağınık ve toplu olmasına,hayvancılık çeşidine,ulaşıma etki eder.madenleri etkilemez;

· Bir yerde hayvanlar yağış durumuna göre süt veriyorsa orada besi hayvancılığı yerine mera hayvancılığı yapılmaktadır.

· Bir yerde tarım ürünleri o yılki yağışa göre azalıyor veye çoğalıyorsa genelde tahıllarve baklagiller ekilir.Orada toprak genelde nadasa bırakılır(yani bir yıl ekilip eretesi yıl ekilmez dinlendirilir)

· Deniz kıyısında olmalarına rağmen bir bölgede yağış fazla ise dağdağ kıyıya paraleldir.yağış az ise ya kıyıya diktir veye yüksekliği azdır.

· Bir depremde can ve mal kaybınınfazla olması yerin fay hattı üzerinde olması ve depremin şiddetinin fazla olmasıyla ilgilidir .

· Bitki örtüsü iklime göredir . Bir iklimde o iklime ait bitki örtüsü farklı yüksekliklerde yer kaplıyorsa enlemleri farklıdır.Örnek maki: Akdenizde 1.000 m’ye kadar ,Egede 700,Marmarada 500 m’ ye kadar yetişir .

· Bir yerde Akarsu üzerinde ulaşım yapılırsa o nehir hem süreklidir(Her mevsim yağışlıdır )hem de orası yüksek dağlıdır.

· Bir dağda kar iki tarafta farklı zamanlarda eriyorsa; Bakı ile ilgilidir.(Güneye bakmaya göre değişir.)k.yarım kürede dağın güney yamacı ,g.yarım kürede dağın kuzey yamacı karın çabuk eridiğibitkinin erken olgunlaştığı kısımlardır.

· Akarsu yüğksekten akarsa ve debisi fazlaysa enerji potansiyeli fazladır.

· Bir yerde her mevsim yağış varsa buğday,arpa,mercimek,nohut yetişmez.

· Sürekli yağış seven bitkiler pirinç,çay,mısır,kahve muz ,orman.

· Yaz yağışını seven hayvanlar sığırlardır. Ülkemizde en çok erzurum kars ve doğu karadeniz bölümündedirler.

· Küçük baş hayvanları be bozkır bitki örtüsünün bulunduğu alanlar birbirine paraleldir.

· Fiziki haritada iki ova ,iki bölge ,iki dağ farklı renkte gösteriliyorsa yükseklikleri farklıdır.

· Fiziki haritada iki su ve deniz farklı yenklerde gösterilmişse derinlikleri farklı olduğu içindir.

· Aynı enlemlerde yer almalarına rağmen iki yerin sıcaklıkları farkıysa karasallık-denizellik,yüselti ve buharlaşmayla ilgilidir.

· Deniz kıyıları nemli olduğu için aşırı ısınmaz,çok soğumaz.genelde yağış miktarı fazla olur.orman ve bitki örtüsü bakımından zengin olurlar.nem fazla olduğu için tarım ürünleri suya fazla ihtiyaç duyamazlar.

· İki yer deniz kenarında olmalarına rağmen sıcaklıkları aynı değilse enlemleri farklıdır.(ikisi bir yarım küredeyse biri yukarı enlemlerde diğeri daha düşük enlemde olduğu için düşük enlemdeki daha fazla ısınır.

· İki denizin tuz oranları ve tatlılıkları farklıysa enlemle ilgilidir.karadeniz tatlı kutuplara yakın olduğundan,akdeniz tuzlu ekvatora yakın olduğundan.en tuzlu deniz kızıldenizdir.

· Bir yer deniz kenarında olmasına rağmen nüfüsü az ise genelde dağlıktır.

· Bir yer deniz kenarında ise ve bazı mevsimlerde nüfusu artıyorsa turizme bağlıdır.nadir de olsa mevsimlik işçi göçü de almış olabailir.

· Bir yerde ölüm fazla olmasına rağmen nüfus artarsa doğum fazladır veya göç almıştır.

· Bir yer sanayi,turizm ,ticaret ,eğitim ve sağlık imkanlarının geliştiği bir yerse göç alır.

· Bir yer çöl,dağlık,soğuk,toprak parçalanmış ve savaş çıkmışsa göç verir.

· Bir haritada kara içinda denizden uzak iki bölge yağişları,sıcaklıkları,bitki çeşitleri farklıyasa yükselti ve buharlaşmayla ilgilidir.

· Bazı yerlerin nüfus artışı yer altı kaynaklarına bağlıdır.(Batman,zonguldak,elazığ,soma)

· Sanayi faaliyetine bağlı nüfüsü artan yerler:İzmir,İstanbul,Ankara ,Eskişehir,Kayseri,Bursa,Kocaeli,Sakarya,Gaziantep,malatya,konya,iskenderun,ereğli)

· Dünyada 7 kıta üç okyanus mevcuttur.

· 7 kıta:asya,k.amerika,g.amerika,afrika,avrupa,antartika,okyanusya kıtaları

· 3 okyanus :büyük okyanus,atlas okyanusu,hint okyanusu

*) Haritadaki bozulmaların nedeni dünyanın şeklindendir.Dünyanın küresel şeklinin düzleme aktarılması zor oldugu için haritada bozulmalar olur.

*) Ekvatordan kutuplara gidildikçe haritadaki bozulma oranı da artar.

*) Bir yerin iz düştümü ile gerçek yükseklik arasındaki fark ne kadar fazlaysa o yer o kadar çok eğimlidir.Yanı iz düşümü yükseklik ile gerçek yükseklik arasındaki fark büyüdükçe eğitmde artış gösterir.

*) Krokinin haritadan farkı ölçeğinin olmamasıdır.

*) Haritada ölçek küçüldükçe ;
– Payda büyür.
– Geniş alanları gösterir.
– Küçülme oranı artar.
– Bozma oranı artar.
– Ayrıntıyı gösterme güçleri azalır.
– Düzlem üzerinde daha az yer kaplar.
Ölçek büyüdükçe tam tersi olur.

*) Haritada bulunması gereken elemanlar : Harita işaretleri ( lejant ) , yön oku , ölçek ,coğrafi koordinatlar , uygun başlık.

*) Eğimin arttığı yerde izihips eğrileri sıklaşır , eğimin azaldığı yerde izohips eğrisi seyrekleşir.

*) Aynı izohips üzerindeki yükseklik değerleri de aynıdır.

*) Formuller : Gerçek uzunluk = H.u x Ölçeğin paydası , ölçek = H.u/ G.u , Gerçek Alan = Harita alanı x Ölçeğin paydasının karesi.

*) En sıcak vaktin öğle vakti 12:00 da yaşanmasının nedeni ; Güneş ışınlarının en dik açıyla geldiği saat olmasındandır.Havanın sabah 04:00 – 05:00 gibi akşamdan daha soğuk olmasının nedeni , atmosferin sabaha karşı soğumasındandır.

*) Dünya tam küre olsaydı yer çekimi Dünya’nın her yerınde eşit olurdu.

*) 21 Mart 21 Eylül zamanı yanı ekinoks tarihinde Dünya’nın heryerınde gece gündüz süresi eşitlenir.

*) Güneş’i yılda iki kez dik açıyla alan yer sadece ekvatordur.( Diğer seneler dike yakın açıyla alır.)

*) 21 Haziran günü Güneş Kuzey Yarım Kürenin Yengeç Dönencesine dik açıyla gelir ve Kuzey Yarım Kürede en uzun gündüz yaşanır.Bu Güney Yarım Kürede en uzun gece olarak tanımlanır.

*) 21 Aralık’ta Güneş güney yarım kürenin oğlak dönencesine dik açıyla gelir ve güney yarım kürede en uzun gündüz yaşanır.Bu Kuzey Yarım Kürede en uzun gece olarak tanımlanır.

*) Enlem farkı artan bölgelerde tarım çeşitliliği de artar.

*) Mevsimler , Dünya’nın Güneş ekseni etrafındaki elips hareketinden ve eksen eğikliğinden dolayı oluşur.

*) Aynı boylam üzerindeki iki merkezde ; Aynı anda öğle vakti yaşanır ve yerel saatleri aynıdır.Güneş aynı anda doğup aynı anda BATMAZ.Güneş sadece 21 Mart 23 Eylül zamanı aynı anda doğup aynı anda batar.

*) Farklı yarım kürelerde farklı mevsimlerin yaşanması dünyanın eksek eğiklğinden kaynaklanır.

*) Dünya kendi ekseni etrafında atmosfer ile birlikte döndüğünden dünyanın dönüşünü hissetmeyiz.

*) Ekvatordan kutuplara gidikdikçe iz düşüm alan küçülür çünkü yükselti de düşer.

*) Kuzey Yarım Kürede yaz mevsiminin kış mevisiminden uzun olması , Şubat ayının 28 çekmesi , Temmuz ve Ağustos aylarının eşit olmasının nedenleri Dünya’nın Güneş ekseni etrafındaki ELİPS hareketindendir.Dünya bazen güneşe yaklaşır , bazen Güneş’e uzaklaşır ama bu durum SICAKLIĞI ETKİLEMEZ.Sıcaklıgı sadece Güneş ışınlarının geliş açısı etkiler.

*) Güneş ışınlarının geliş açısı Dünya’nın şekliyle alakalıdır.

*) Dünya Batı’dan Doğu’ya döndüğü ıcın , Güneş her zaman Doğda önce doğar ve yerel saat her zaman Doğu’da daha ılerıdır.

*) Ekinoks tarihinde Güneş saat kaçta doğuyorsa o saatte de batar.

*) Güneş uzaya Dünya’dan daha yakın oldugu halde neden uzaya çıkıldıkca hava -80 – 120 derecelere çıkar , bunun sebebi ; Dünya , Güneş ışınlarının yer yüzüne çarpıp yansımasıyla ısınır , ikinci neden ise Dünya’da bulunan bazı atmosfer gazlarının yükseklik arttıkca azalması veya tamamen yok olmasındandır.

*) Troposfer ekvatordan kutuplara gidikdikçe incelir çünkü ekvatorda buharlaşma ve çizgisel hız fazladır.

*) – Troposfer : İklim olaylarının gerçekleştiği tabakadır.
– Stratosfer : Mor ötesi ışınların süzüldüğü tabakadır.
– Mezosfer : Meteorların dünyaya çarpmasının önlendiği tabakadır.
– Termosfer : Radyo ve uydu dalgalarının bulundugu tabakadır.

*) Bir bölgede en sıcak ay ile en soğuk ay arasındaki fark fazlaysa karasallık , fark az ise denizellik vardır çünkü karalar denizlere göre daha çabuk ısınır ve daha çabuk soğurlar.

*) Yeryüzünden yükselere çıkıldıkça hava sıcaklıgı 200 metreye bir 1 derece azalır.Kentlerden yaylalarımıza çıkıldığında havanın soğumasının iki temel nedeniden biri de budur.İkincisi ise yeryüzündeki ısının tutulmasını sağlayan Karbon elementinin yükseklere çıkıldıkça azalmasındandır.

*) Güney Yarım Kürede Kuzey’e bakan yamaçlar , Kuzey Yarım Kürede güneye bakan yamaçlar Güneş ışınlarını daha dik açıyla alırlar.

*) Dünya’nın Güneş ışınlarını en dik alan bölge ekvator almasına karşın ekvatorda hava sıcaklığının dönencelerden düşük olmasının sebebi ekvatorda nemin fazla olmasındandır.

*) Güney Yarım Küre Kuzey Yarım Küreye göre daha az ısınıp daha az soğur ,Kuzey Yarım Kürede sıcaklık farkı daha fazladır.Bunun sebebi Kuzey Yarım Kürede karaların daha fazla olmasındandır.

*) Havanın bulutlu olduğu zaman hava daha sıcaktır.Bunun nedeni bulutların havayı sarması ve sıcaklıgı atmosfere bırakmamasındandır.Bi nevi ısı yalıtımı.

*) Gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark arttıkça yükselti farkı da artar.

*) Alçak hava basıncı : Yükselici hava hareketi , Yüksek hava basıncı : Alçalıcı hava hareketi yapar.Alçak basıncın oldugu yerlere yağıs düşer , yüksek basıncın oldugu yerler genellikle kuraktır.

*) Alize ve Batı Rüzgarlarının ortak özellikleri : Dünya’nın dönüşü sebebiyle oluşmalarıdır.

*) Kuzey Yarım Küre – Yüksek basınç alanı = Rüzgar saat yönünde oklar dışarı doğru , sağ tarafa sapar.Alcak basınç alanında oklar içeri doğrudur. Güney Yarım Küre – Yüksek basınç alanı = Rüzgar saat yönüne ters oklar dışarı doğru , sol tarafa sapar.Alcak basınç alanında oklar içeri doğrudur.

*) Alizelere sürekli esmeleri ve yönlerinin aynı olması nedeniyle ticaret rüzgarları da denilir.

*) Rüzgarlar yüksek basınçtan alçak basınca doğru eserler.

*) Basınç farkı ne kadar fazlaysa , sürtünme ne kadar az ise , yer şekilleri ne kadar sade ise rüzgar o kadar sert eder.Dünya’nın dönüşü rüzgarların sapmasına neden oldugu için rüzgarın hızı Dünya’nın kendı ekseni etrafındaki dönüşünden dolayı yavaşlar.

*) Alizeler : 30 derece enlemleri arasında esen sıcak ve sürekli rüzgarlardır , Okyanus Akıntılarını sıcaklatırlar , bol yağış bırakırlar , ekvatordan kutuplara eserler. Batı : 60 derece enlemleri arasnda esen sıcak ve sürekli rüzgarlar ( Oktanus akıntıları derse direk batı rüzgarlarını işaretle ) , Okyanus Akıntılarını sıcaklatırlar , bol yağış bırakırlar , ekvatordan kutuplara eserler. Kutup : Kutuplardan ekvatora doğru esen ve soğuk hava etkisi veren sürekli rüzgarlardır.

*) Muson rüzgarları : Mevsimlik rüzgarlardır.Yaz musonu ve kış musonu olarak ikiye ayrılırlar.Sadece yaz musonları yağış bırakırlar bunun nedeni muson rüzgarlarının sıcaklık farkından dolayı ortaya çıkmasındandır.Kışın karalar denizlere göre daha çabuk ısınıp daha çabuk soğurlar bu yüzden soğuk olan bölgede basıncın fazla olmasından dolayı rüzgar karadan denizlere doğru eser.Karalardan eserken nem taşıyamadıgı için kış musonu yağıs bırakmaz.Yaz musonları ise yaz aylarında karalar denizlerden daha çabuk ısındıgından yüksek basınç denizlerdedir.Rüzgar denizden karaya doğru estiği için bol nemli hava kütlesi götürür ve yaz musonları bol yağıs bırakır.

*) Meltem rüzgarları : Muson rüzgarlarının günlük olanlarıdır.

*) Sıcak ve Soguk rüzgarlar var.Sıcak rüzgarlardan Föhn rüzgarlarıyla ilgili bir kaç önemli bilgi vermek lazım , Föhn rüzgarları : Havanın nem açığını artırırlar , Yağıs olusumunu engellerler , Kuru ve nemsizdirler , tek yönlü eserler.

*) Hava dağlardan denizlere dogru inerken sürtünmeden dolayı ısınır.En sıcak rüzgarlar sürtünmeden dolayı oluşan rüzgarlardır.

*) Yazın buharlaşmanın kış aylarına göre daha fazla olmasına karşın kışın daha fazla yağışın düşmesinin sebebi , hava ısındıkca maksimum nemin artması ve hava sogudukca taşıyabileceği nem kapasitesi yanı maksimum nemin azalmasındandır.Buharlaşma ne kadar olursa olsun yağıs olabilmesi için havanın bir zaman neme doyması lazım.Unutmayalım ki ısınan hava genleşir ve yükselir.Belli bir süre sonra soğur ve neme doyar , yogunlaşarak yağıs bırakır.

*) Sıcak ve soğuk havanın karşılaşması sonucu sis oluşur.Sislerin gece veya sabaha karsı oluşmasının nedeni sabaha karşı atmosferin daha soğuk olmasından dolayıdır.

*) Yağmur : Hava sıfır derece üzerinde ise düşer , Kar: Hava sıfır derecenin altındaysa düşer , Dolu : Hava sıfır derece ise düşer.

*) Konveksiyonel Yagıslar : Isınan havanın yükselmesiyle meydana gelen yağışlardır.Ekvatoral bölgede yaygındır. Cephe Yağışları : Sıcak ve soğuk havanın çakışıp birbirleriyle hallolluştukları zaman oluşan yağıslardır.Akdeniz ikliminin olduğu yerlerde görülür.

*) Kıtalar başlangıçta tek parça halindeymiş bunu doğrulayan iki bilgi önesürmüşler ; birincisi , farklı kıtalarda aynı hayvan fosillerinin olması , ikincisi kıtaların birbirini yapboz gibi tamamlaması.

*) Levhalar ya birbirine yaklaşma ya da uzaklaşma hareketi uygularlar.Okyanus tabanlarında levhaların birbirlerinden uzaklaştıklarında derinden gelen magmanın bu boşlukları doldurmasıyla okyanus sırtları oluşur.

*) Levhalar birbirine yaklaştığı zaman yeryüzü esnek bir yapıya sahipse kıvrım dağları , kırılgan bir yapıya sahipse kırık dağları oluşturur.Kırıklı yapıda altta kalan kısım graben , üstte kalan kısımlara horst denilir.Kıvrılmada üstte kalan kısımlara antiklinal , üstte kalan kısımlara senklinal denilir.

*) İstanbul ve Çanakkale bogazları ve Ege denizi dördüncü jeolojik zamanda oluşmuştur

*) Alp ve Himayala dağları , Toroslar Kıvrım dağlarına örneklerdir.

*) Akarsu eğitimi arttıkça : Derine aşındırma artar , birikinti yoktur , taşımaya elverişsizdir , hidroelektrik potansiyeli yüksektir.Eğim az ise tam tersidir.

*) Ekvatordan kutuplara gidildikçe kalıcı kar sınırı azalır.

*) Yağışın fazla oldugu özellikle ekvatoral bölgelerde Ahşap evler yaygındır.Çöl ikliminin görüldüğü kurak yerlerde Kerpiç evler yaygındır.Soğuk iklimin görüldüğü yerlerde Taş evler yaygındır.

*) Yamaçlardaki bitki örtüsü düz alanlara göre daha gür ve çeşitlidir.

*) Dağ yamaçlarında yükseklere çıkıldıkca sıcaklığın düşününe baglı olarak bitki türündede değişiklikler görülür.

*) Fiziksel çözünme : Sıcak + Soğuk farkı fazla ise – Dönenceler çevresi … Kimyasal Çözünme : Su + Sıcaklık fazla ise – Ekvatoral bölge , Akdeniz bölgesi… + Akdeniz toprakları neden kireçlidir ? Karistik bölge oldugu için.Kalkerler sıcak ve nemli havanın oldugu yerde Çoktur.Erimeye elverişti kayaç türüdür.

*) Kırmızı topraklar ( Terra Rossa ) : Verimsiz olmasının sebebi kireç oranının fazla olmasındandır.Topraktaki demir minerallerinin oksitlenmesinden dolayı rengi kırmızıdır. Laterit topraklar : Verimsiz olmasının sebebi kimyasal çözünme sonucu organizmalar tarafından humus örtüsünün yenmesi ve aşırı yıkanmadan. Podzol Topraklar : Verimsiz olmasının nedeni aşırı yıkanmadan dolayı.Kül rengi topraklarmış.Zavallının aşırı yıkanmaktan beti benzi atmış. Kestane Rengi Bozkır Toprakları : Verimsiz olmasının nedeni tuz oranının fazla olmasından.Sıcak ve nemsiz bölgenin toprakları tuzlu olur.

AKDENİZ BÖLGESİ :
*Ülkemizin en engebeli bölgesidir.
*Karstik arazilerin ve karstik sekillerin en fazla bulunduğu bölgedir.
*Yıllık ortalama sıcaklığı en fazla olan bölgedir.
*Ülkemizin en büyük delta ovası olan Çukurova bu bölgededir.
*Günes enerjisinden en fazla yararlanılan bölgedir.
*Kıs mevsiminin en kısa ve en ılık geçtiği bölgedir.
*Bulutluluk oranı en az olan bölgedir.
*Yaz ve kıs yağısları arasındaki farkın en fazla olduğu bölgedir.
*Don olayının en az görüldüğü bölgedir.
*Yıl içinde gölge uzunluğunun en kısa olduğu bölgedir.
*Yaz turizminin en erken basladığı ve en geç bittiği bölgedir.
*Sebze ve meyvenin en erken olgunlastığı bölgedir.
*Seracılık, turfanda sebze ve meyve üretiminin en fazla olduğu bölgedir.
*Türkiye’nin muz ve gül üretiminin tamamını karsılayan bölgedir.
*Yılda aynı araziden birden fazla ürün alma açısından en elverisli bölgedir.
*En fazla mevsimlik isçi göçü alan bölgedir.
*Türkiye’yi çevreleyen denizlerden en tuzlu olanı Akdeniz’dir.(%38)
*Dünyada sığla(günlük)ağacının en fazla yetistiği yerdir.
*En tuzlu denizimiz Akdeniz’dir.
*Gece ve gündüz süreleri en az olan bölgedir.
*Kıs yağıslarının(yağmur) en fazla olduğu bölgedir.
*intansif tarımın en fazla yapıldığı bölgedir.
*Turunçgil, soya, yer fıstığı,muz, susam,mısır ve anason üretiminin en fazla olduğu bölgedir.

MARMARA BÖLGESİ :
*Yer sekilleri en sade olan bölgedir.
*Ortalama yükseltisi en az olan bölgedir.
*iklimi en fazla çesitlilik gösteren bölgedir.(sebebi:özel konum)
*En fazla tarım ürünü çesitliliğine sahip olan bölgedir.
*Tarım alanlarının bölge yüzölçümüne oranının en fazla olduğu bölgedir.
*Ayçiçeğin en fazla üretildiği bölgemizdir.
*Hidroelektrik enerji potansiyeli en az olan bölgedir.
*En çok enerji tüketen bölgedir.
*Özel konumu sayesinde ulasım ve ticaretin en fazla gelistiği bölgedir.
*Ulasım, ticaret ve turizm gelirleri en fazla olan bölgedir.
*istanbul, en büyük iç alım (ithalat) limanıdır.
*En çok nüfuslanmıs ve en fazla göç alan bölgedir.
*Nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgedir.
*Türkiye’nin en tenha yeri olan Yıldız Dağları bu bölgededir.
*Dünyanın en zengin bor yatakları bölgede yer alan Bursa Mustafakemalpasa ve Susurluk’ta bulunmaktadır.
*Bölgede çıkarılan bor mineralleri Bandırma’da islenmektedir.
*ipek böcekçiliği ve kümes hayvancılığının en fazla yapıldığı bölgedir.
*Et ve süt verimi yüksek olan kıvırcık koyun(merinos) en fazla bu bölgede yetistirilir.
*Kentlesme oranının en yüksek olduğu bölgedir.
*Okur-yazar oranı en yüksek olan bölgedir.
*Orman alanı bakımından 3. sıradadır.
*Balıkçılık bakımından Ege ve Akdeniz’den önce gelir.

KARADENİZ BÖLGESİ :
*En fazla yağıs alan bölgedir.
*Kırsal-tarımsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgedir.
*Yıllık sıcaklık farkı en az olan bölgedir.
*Kimyasal çözülmenin en fazla, mekanik çözülmenin en az olduğu bölgedir
*Gölge boyu uzunluğunun en fazla olduğu bölgedir.
*Günes enerjisinden en az yararlanan bölgedir.
*Fındık ve çay üretiminin en fazla yapıldığı bölgedir.
*Nadasa ayrılan toprakların en az olduğu bölgedir.
*Orman bakımından en zengin olan bölgedir.
*Türkiye’nin en önemli taskömürü havzası(Zonguldak) bu bölgededir.
*Heyelan ihtimali en fazla olan bölgedir.
*En fazla falezli kıyılar bu bölgededir.(Özellikle Doğu Karadeniz)
*Yağıs rejimi en düzenli olan bölgedir.
*Balıkçılığın en fazla yapıldığı bölgedir.
*Doğu-batı yönünde en uzun olan bölgedir.
*Dağınık yerlesmelerin en fazla görüldüğü bölgedir.
*Dısarıya en fazla göç veren bölgedir (özellikle Doğu Karadeniz ) *
Yerel saat farklarının en fazla olduğu bölgedir.
*Gece-gündüz sürelerinin en fazla olduğu bölgedir.
*Sehirleri küçük ama sayı olarak en fazla sehre sahip bölgemizdir.
*Dört mevsim yağıs aldığından buğday ve pamuk yetismez.
*Nüfus en fazla art bölgesi genis olan sahillerde(Trabzon, Samsun) toplanmıstır.
*Kereste fabrikalarının en çok olduğu bölgedir.Fabrikalar özellikle Batı Karadeniz’de toplanmıstır.(Sebebi hammaddenin çok olusu)
*Taskömürü ve Demir-Çelik Endüstrisinin varlığı burada göçü azaltmıstır.(Ereğli-Karabük-Zonguldak)
*Akarsu havzası en genis olan bölgedir.

İÇ ANADOLU BÖLGESİ :
*En kurak ve en az yağıs alan bölgedir.(Tuz Gölü ve çevresi 250 mm. yağıs alır)
*Türkiye’de ova ve platoların en genis yer kapladığı bölgedir.
*Türkiye’nin en büyük ovası olan Konya Ovası bu bölgededir.
*Konya ovası Türkiye tahıllarının %33’ünü karsılar.
*Türkiye’nin en büyük kapalı havzası olan Tuz Gölü Havzası bu bölgededir.
*Konveksiyonel yağısların en fazla olduğu bölgedir.
*Erozyonun en fazla olduğu bölgedir.
*Nadasa ayrılan toprakların en fazla olduğu bölgedir.(yağısın az olması nedeniyle)
*Tarım alanlarının en genis olduğu bölgedir.
*Buğday ekim alanının en genis olduğu bölgedir.
*Buğday, arpa, sekerpancarı, elma ve patatesin en çok üretildiği bölgedir.
*Toplam hayvan sayısı en fazla olan bölgedir.
*Koyun ve tiftik keçisinin en fazla yetistirildiği bölgedir.
*Yapı malzemesi olarak kerpicin en fazla kullanıldığı bölgedir.
*Konya-Karapınar rüzgar asındırmasının en etkili olduğu yerdir.
*Mekanik çözülmenin en fazla görüldüğü bölgedir(Konya-Karapınar)
*Türkiye’de lületasının çıkarıldığı tek bölgedir.
*Yesil mercimek en fazla bu bölgede(Yozgat) yetistirilir.
*Türkiye’de karstik arazi Akdeniz Bölgesinden sonra en fazla bu bölgededir.
*En yoğun nüfuslu yerleri; Ankara, Eskisehir, Sivas, Konya ve Kayseri’dir.

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ :
*Yüzölçümü itibariyle en küçük bölgedir.
*Yaz kuraklığı en fazla olan bölgedir.
*En yüksek sıcaklıkların ölçüldüğü bölgedir.
*Buharlasmanın en fazla olduğu bölgedir.
*Ormanın en az olduğu bölgedir.(%3)
*Nüfusun en az olduğu bölgedir.
*Sulamaya en fazla ihtiyaç duyulan bölgedir.
*Fosfatın en fazla çıkarıldığı bölgedir.
*Antep fıstığı, mercimek ve karpuzun en fazla üretildiği bölgedir.
*Deprem riski en düsük olan bölgedir.
*Türkiye’nin en büyük baraj gölü olan Atatürk Baraj Gölü bu bölgededir.
*Türkiye petrol üretiminin tamamı bu bölgede yapılmaktadır.
*Kırmızı mercimek üretimi en fazla bu bölgede yapılmaktadır.
*En fazla mevsimlik göç veren bölgedir.
*GAP tamamlandığında bölgede tarım ve ticaret en üst seviyeye çıkacaktır.

GAP TAMAMLANDIKTAN SONRA
*Sulu tarıma geçilecek
*Nadas alanları azalacak
*Tarımsal ürün çesitliliği artacak
*Pamuk ve pirinç üretimi artacak
*Bölge, pamuk üretiminde 1. sırayı alacak
*Bölgede ekilen buğdayın yerini pamuk alacak
*Yapılan barajlar iklimin yumusamasını sağlayacak
*Barajlar sayesinde elektrik üretimi artacak
*Bölgeye dısarıdan göçler olacak
*Bölgenin nüfus yoğunluğu artacak

EGE BÖLGESİ :
*Tuzun en fazla üretildiği bölgedir.
*Linyitin en fazla çıkarıldığı bölgedir.
*Termik elektrik enerjisinin en fazla üretildiği bölgedir.
*Dzmir, Türkiye’nin en önemli ihracat limanıdır.
*Türkiye’deki tek jeotermal enerji santrali Denizli-Sarayköy’dedir.
*Horst ve grabenlerin en fazla olduğu bölgedir.1. deprem kusağı içinde yer alır.
*Bölge; zeytin, üzüm, hashas, tütün ve incir üretiminde birincidir.(z-ü-h-t-i)
*Kıta sahanlığı en genis olan bölgedir.
*Kıyı uzunluğu en fazla olan bölgedir.
*Türkiye’deki ilk demiryolu izmir-Aydın arasında yapılmıstır.
*Türkiye’nin en önemli uluslar arası fuarı Dzmir’dedir.
*Dünyadaki en güzel karstik birikim sekli olan Travertenler Pamukkale’de yer alır.
*intansif tarımın en yaygın olduğu bölgedir.
*En fazla koy ve körfeze sahip olan kıyı bölgemizdir.(en girintili-çıkıntılı bölgedir.)
*Marmara bölgesinden sonra en yoğun nüfuslu 2. bölgedir.
*Turizm gelirleri açısından Marmara bölgesinden sonra 2. sırada olan bölgedir.
*Denge profiline en yakın olan bölgemizdir.
*En fazla delta ovası bu bölgede bulunur.
*En genis hinterlant(Ard bölge)’a sahip bölgedir.
*Bölge gelismislik bakımından Marmara’dan sonra 2. sıradadır.
*Manisa Türkiye tütün üretiminde birinci sıradadır.

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ :
*En genis alanlı bögedir.
*Ortalama yükseltisi en fazla olan bölgedir.Türkiye’nin çatısı olarak anılır.
*Türkiye’nin en yüksek noktası olan Ağrı Dağı(5137 m.) bu bölgededir.
*Ölçülmüs en düsük sıcaklıklar bu bölgededir.
*En siddetli karasal iklimin görüldüğü ve en soğuk olan bölgedir.
*Nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölgedir.
*Turizm gelirleri en düsük bölgedir.
*Bölgedeki Malatya, Kayısı üretiminde birinci sıradadır.
*Büyükbas hayvancılığın en fazla yapıldığı bölgedir.(Özellikle Kars)
*Sanayisi en geri olan bölgedir.
*Elektrik üretimine en fazla katkı sağlayan bölgedir.
*Sebze tarımına en elverissiz bölgedir.
*Tarımsal faaliyetlerin en geç baslayıp, en erken bittiği bölgedir.
*Donlu gün sayısı en fazla olan bölgedir.
*Maden ve enerji üretimi en fazla olan bölgedir.(Yukarı Fırat, Malatya, Elazığ)
*Okur-yazar oranı en düsük olan bölgedir.
*Türkiye’de yol yapım ve ulasım maliyetlerinin en fazla olduğu bölgedir.
*Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü bu bölgede yer almaktadır.
*Türkiye’nin en büyük kapalı havzası olan Van Gölü kapalı havzası bu bölgededir.
*Bu bölgeden kaynağını alan tüm akarsular ülkemiz dısına çıkmaktadır.
*En tenha nüfuslu il olan Hakkari, bu bölgededir.
*Ekili-dikili alanı en fazla olan bölgedir.(sebebi: yüzölçümünün fazla olması)

*) Dünya Batıdan doguya döndüğü ıcın , Gunes her zaman doguda dogar , yerel saat her zaman doguda daha ılerıdır.

ÖNEMLİ BOĞAZLAR.

İSTANBUL BOĞAZI :Karadeniz – Marmara Denizi arası Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler kullanmak zorundadır.

ÇANAKKALE BOĞAZI : Marmara – Ege Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler kullanmak zorundadır.

SUVEYŞ KANALI : Akdeniz-kızıl deniz Mısır Ülke sınırları içerisindedir.

CEBELİ TARIK BOĞAZI : Akdeniz – Atlas Okyanusu Arasında

BAB-ÜL MENDEP BOĞAZI : Kızıl denizi Umman denizine bağlar.

HÜRMÜZ BOĞAZI : İran Körfezini Umman D. bağlar

MESSİNA BOĞAZI : Tren Denizi- Yunan Denizi İtalya’da Sicilya adasıyla İtalya yarımadası arasındadır.

BERİNG BOĞAZI : Bering Denizi- Kuzey Buz Denizi Alaska(ABD)-Sibirya, Asya ile K.Amerikanın en yakın…

MACELLAN BOĞAZI : Atlas Okyanusu- Büyük Okyanus G.Amerika güneyindedir. (Drake Boğazı biraz daha güneyde)

MALAKKA BOĞAZI : Sumatra adası ile Malakka yarımadası arasındadır. Endonezya-Malezya

SONDE BOĞAZI : Sumatra adası ile Cava Adası arası(Endonezya)

DOVER BOĞAZI : Manş Denizi – Kuzey denize bağlar. İngiltere-Fransa arasındadır.(Manş Denizi boğaz gibidir.)

KİEL KANALI : Baltık Denizini kuzey denize bağlar Almanya sınırları içerisindedir.

PANAMA KANALI : Atlas Okyanusu- Büyük Okyanus Panama Sınırlarındadır