Esber Yagmurdereli kimdir? Eşber ne demek? Eşber Yağmurdereli kimdir, nereli? Eşber Yağmurdereli neden kör oldu?

29.12.2022
Esber Yagmurdereli kimdir? Eşber ne demek? Eşber Yağmurdereli kimdir, nereli? Eşber Yağmurdereli neden kör oldu?

Esber Yagmurdereli kimdir? Eşber ne demek? Eşber Yağmurdereli kimdir, nereli? Eşber Yağmurdereli neden kör oldu?

1945 yılında Erzurum – Tortum’da dünyaya geldi. 1955 yılında bir havuz kazasında görme yetisini yitirdi. 1958 yılında lise öğrencisiyken körler okuluna gitti.

Avukat, yazar, senarist, şair, öykü yazarı, aktivist Eşber Yağmurdereli 1945 yılında Erzurum–Tortum’da dünyaya geldi.

İlkokulu bitirinceye kadar Tortum’da yaşadı.

1955 yılında, Erzurum Lalapaşa parkındaki boş havuza düşmesi sonucu görme yetisini yitirdiği ve 10 yaşından itibaren gözleri görmediği için, o dönemdeki iki körler okulundan biri olan Ankara Körler Okulunda, 1958 yılında orta öğrenimine başladı. Ankara Radyosu İnce Saz Faslı’nı yöneten İbrahim Tuğberk’ten sanat dersleri aldı.

Lise yıllarında arkadaşlarıyla birlikte Aydınlığa Doğru ismi ile yayınlanan bir dergi çıkardı ve William Saroyan’ın Yoksul İnsanlar adlı kitabından uyarladığı Yüreği Dağlarda Olan Adam öyküsünü Bursa Halkevi Oda Tiyatrosunda sahneledi.

Ankara Radyosu spikerlerinden Jülide Gülizar’ın “Ne göz göze gelelim/Ne içimiz burkulsun/Bir damla suda batsın bütün emellerimiz/Varsın gönlün neşeyi bir başka yerde bulsun/Ve artık birbirine değmesin ellerimiz.” şiirini besteledi. 1963 yılında üniversite merkezi sınavını üçüncülükle kazandı ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydını yaptırdı.

Fakültede iken, Hüseyin Cevahir, Arkadaş Zekai Özger, Ahmet İnan, Haluk Şahin, Metin Güven, Gursen Topses ve Gün Zileli gibi arkadaşlarıyla birlikte Yeni Eylem adıyla bir dergi çıkardı.

1972 yılında, Samsun’un Havza ilçesinde avukatlığa başladı. DİSK ve TÖBDER kuruluşların ve üyelerinin yargılanmalarında savunma avukatlığını üstlenmesi ile bilindi.

1977 yılında avukatlık yaptığı Bursa’da evlendi. Türkiye Halk Kurtuluş Partisi Cephesi/Acilciler” grubunun kurucusu ve lideri olduğu iddiasıyla 13 Mart 1978’de tutuklandı. Eski Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) “Anayasal düzeni silah zoruyla değiştirme” suçunu düzenleyen 146. maddesinin 1. fıkrası uyarınca Samsun Ağır Ceza Mahkemesi’nce müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Bursa cezaevinde Nazım Hikmet’in ranzasında yattıktan bir ay sonra kesintisiz 14 yıl süren cezaevi süreci başladı. Sırasıyla; Bursa, Samsun, Trabzon, Adıyaman, Amasya, Mardin, Diyarbakır, Mardin, Sinop, Samsun ve Bursa cezaevlerinde yattı. 29 ocak 1982’de Sinop kalesi ceza evine sürgüne gönderildi ve uzun süre hücreye kapatıldı. Sinop’tan Samsun’a ve birkaç yıl sonra tekrar Bursa cezaevine nakledildi. Tecrit ve hücre yılları 7 yıl sürdü. Cezaevi yıllarında yazdığı kısa öyküleri ve tiyatro oyunlarını gizlice dışarı ulaştırdı. “Pek firaklı bir dağ masalı” adlı öyküsü 1986 yılında bir yarışmada birinci oldu. “Cezaevi Şiirleri Antolojisi” Londra’da İngilizce olarak yayınlandı.

Uluslararası Af Örgütü, 1990 yılında “Avukat Eşber Yağmurdereli’nin adil olmayan yargılanması” başlıklı raporu yayınlayarak tüm hükümetlere yolladı ve dünyanın dikkatini Yağmurdereli’nin durumuna çekti. Hapse girmesinden 13 yıl sonra, şartlı tahliyeden yararlanarak, 1 Ağustos 1991 tarihinde serbest bırakıldı. Hapishaneden çıktıktan sonra İstanbul’a taşındı. 8 Eylül 1991’de İnsan Hakları Derneği’nin düzenlediği mitingindeki konuşması nedeniyle 10 ay hapis cezasına mahkum edildi. Karar, Yargıtay tarafından onandı ve daha önce, “şartlı tahliye” edilmesi nedeniyle 10 aylık hapis cezası daha önceki cezasının geri kalanıyla birleştirildi. 7 kasım 1995 tarihinde Ümraniye Cezaevi’ne konuldu ve kamuoyunun tepkisi üzerine 15 aralık 1995 günü serbest bırakıldı. Yağmurdereli, Barış için 1 Milyon İmza kampanyasının sözcülüğünü yürüttü. Topladığı bir milyon imzalı dilekçeyi 17 mayıs 1997 yılında TBMM başkanına teslim etti. 19 Ekim 1997’de Kanal D’de TBMM başkanı Hikmet Çetin’le birlikte yer aldığı programdan sonra canlı yayında gözaltına alınarak Çankırı Cezaevi’ne gönderildi. 9 Kasım 1997’de, ceza infazı 1 yıl süreyle ertelenerek serbest bırakıldı. 1 Haziran 1998’de yeniden tutuklandı ve 18 Ocak 2001’de serbest bırakıldı.

Eşber yağmurdereli’nin gözeleri neden görmemektedir?

Eşber yağmurdereli’ni 10 yaşında Erzurum Lalapaşa parkındaki boş havuza düşmesi sonucu olarak iki yıl içerisinde görme yetisini tümden yitirmiştir.

Akrep oyunu

Akrep oyunu; İnsan hakları mücadelesinin en önde gelen isimlerinden Eşber yağmurdereli’nin 13 buçuk yıllık cezaevi günlerinde yazdığı oyunun ismidir.

Bu oyun Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.

Eşber yağmurdereli’nin aldığı ödüller

1. Akrep oyunu, 1998’de Sanat Kurumu’ndan “bütün zamanların en iyi yazılmış oyunlarından” ödülünü almıştır.

2. Akrep oyunu, 1999’da “İsmet Kuntay En İyi Oyun Yazarı” ödülünü almıştır.

3. 1985’de Nelson Mandela’nın aldığı, Fransa’nın Bordeaux kentindeki İnsan Hakları Enstitüsü ile Avrupalı Avukatlar Derneği’nin verdiği “Ludovic Trarieux ödülüne” layık görülmüştür.

4. 8 Temmuz 2001 Görme Engelliler Satranç Turnuvası’nda 5. olmuştur.