Zeki Velidi Togan kimdir? Nerelidir?

Bolşevik İhtilali patlak vermesi üzerine Türkler’in durumunun düzelmesi için mücadeleye girişen Togan, 29 Kasım 1917 tarihinde Başkurdistan ilinin muhtarı ilan edildi. 18 Şubat 1918 tarihinde de bölgeyi işgal eden Bolşevik askerleri tarafından tutuklandı. Ancak bir süre sonra hapisten kaçarak firar etti. Daha sonra Başkurt hükümeti kurulunca harbiye nazırı oldu. Bu dönemde Lenin, Stalin ve Troçki ile pek çok kez görüştü. Fakat herhangi bir sonuç alamayınca Türkistan’a dönerek faaliyetlerine burada devam etti.

Zeki Velidi Togan, 1913 yılında Fergana’ya, araştırmalar yapmak için gönderildi. Burada Yusuf Has Hacip’in 11. yüzyıla ait Kutatgu Bilig adlı eserinin bir el yazması nüshasını buldu. Bu seyahat neticelerine ait hazırlamış olduğu raporlar başta Petersburg Arkeoloji Cemiyeti olmak üzere Kazan ve Taşkent Arkeoloji cemiyetleri mecmualarında yayınlandı.

Zeki Velidi Togan, 10 Aralık 1890 tarihinde Başkurdistan’ın İsterlitamak’a bağlı Küzen köyünde doğdu. İlk öğrenimini burada tamamladı. Bunun yanında öğretmen olan annesinden Farsça dilini öğrendi. Daha sonra orta tahsil için Ütek’te bulunan dayısı Habib Neccar’ın medresesine gitti. Burada Arapça dersleri alarak dil bilgisini geliştirdi. 1908 senesinde de özel ders alabilmek için Kazan’a geldi. Bu dönemde Katanov ile Aşmarin gibi önemli bilginlerle tanıştı. 1909 yılında da mezun olduğu Kasımiye Medresesi’ne öğretmen olarak tayin edildi.